Tabiat Eczanesi: Altınotu

Derleyen: Zeynep Tuğçe Yıldırım (sadehayat.com)

Altınotu geleneksel tıpta oldukça kullanılan kıymetli bir bitkidir. Latince ismi Helichrysum olan bu bitkiyi biraz daha yakından tanıyalım.
Altınotu bitkisi farklı yörelerde çeşitli isimlerle adlandırılmıştır; Saman çiçeği, Solmaz çiçek, Herdemtaze, Sarı çiçek, Ölmez çiçek, Yayla çiçeği gibi.
Bu kıymetli bitki çeşitli Avrupa ülkelerinde ve ABD’ de yaygın biçimde süs bitkisi olarak yetiştirilir. Türkiye’de 17 Altınotu türü yetişmektedir. Bunların hepsi tedavi amaçlı olarak kullanılabilmektedir.

Etki ve Kullanım Alanları
• Altınotu bitkisi; safra söktürücü ve kum dökücü olarak,
• Antibakteriyel olarak,
• Halk tebabetinde idrar söktürücü olarak,
• Karaciğer kaynaklı hazımsızlıkta, kronik safra kesesi iltihaplarında ve safra kesesinden kaynaklanan kramplarda kullanılmıştır.
Bu bitkinin safra söktürücü etkisi flavonlarından, mide ifrazını attırıcı etkisi acı maddelerden ileri gelmektedir.
Avrupa’da altınotu bitkisinin hazımsızlık şikâyetlerinde tıbbi kullanımı onaylanmıştır.

Altınotunun Geleneksel Tıpta Kullanımı
Geleneksel tıbba göre altınotu;
• Rahimdeki tıkanıklıkları giderir, adet kanamasını söktürür,
• Karaciğerdeki tıkanıklıkları açar ve karaciğerin temizlenmesine yardımcı olur,
• Dalaktaki tıkanıklıkları açar,
• Böbreklerde ve mesanede oluşan taşları ve kumları eritir, bu bölgeleri temizler ve idrarı söker.

Günümüz Geleneksel Tıp Hekimlerinden Aidin Salih Hanımefendi ise altınotu hakkında şu bilgileri vermektedir;
“Altınotu safrayı çoğaltır. Karaciğer ve safra kesesi için çok şifalıdır. Safrayı çoğalttığı için baş ağrısı, kabızlık, hazımsızlık, safra çamuru ve taşı, böbrek taşı ve kan kirliliğine de iyi gelir. Bu etkiler, altınotu bitkisi çay olarak içildiğinde veya toz olarak kullanıldığında görülür. Ancak toz olarak kullanılması parazitler ve bağırsaklar üzerinde daha etkilidir. Altınotu bitkisini nasıl kullanmanız gerektiğine Geleneksel Tıp konusunda uzmanlaşmış hekiminiz karar verebilir.”

Genel Kullanım Bilgileri
• Eski hekimler acı bitkileri tatlandırmadan kullanmayı önerirlerdi. Tatlının, acı bitkilerin şifalı özelliğini azalttığı bilinirdi. Bu nedenle acı bitkiler toz haline getirilir, zeytinyağı ile macun yapılarak kullanılırdı.
• Altınotu satın alırken, bitkinin doğadan toplanmış olmasına özen gösterin. Bütün bitkilerin doğadaki halleri, kültür bitkilere göre daha etkilidir.
• Bitkilerin toplanma zamanları çok önemlidir. Çiçek tam açılmadan saat 12.00 ye kadar toplanır.
• Altınotu, bütün acı bitkilerle uyum sağlayabilen bir bitkidir. Pelinotu gibi diğer acı bitkilerle duruma göre karıştırılarak kullanılabilir.
• Tüm bitkiler ışık ve nemden korunmalı, pamuk bez torbalarda veya cam kavanozlarda saklanmalıdır.
Altınotu bitkisinin tedavi dozlarında ve uygun kullanım koşullarında herhangi bir yan etki ve sağlık riski rapor edilmemiştir. Emziren bayanların, sütün tadını acılaştırabileceği için, kullanmaması tavsiye edilir.

Kaynakça:
1. Aidin Salih, Gerçek Tıp – Yitik Şifanın İzinde, Sade Hayat Yayıncılık, 2012
2. Prof. Dr. Tuhan Baytop, Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi- Geçmişte ve Günümüzde, Nobel Tıp Kitapevleri, 1999
3. Prof. Dr. Ulvi Zeybek Ecz. Muzaffer Haksel, Türkiye’de ve Dünyada Önemli Tıbbi Bitkiler ve Kullanımları – Argefar ve Helvacızade ZADE Sağlık Yayınları, 2010
4. Y.Doç.Dr. Ö. Aslan Kalafatçılar Dr. A. İpek Kalafatçılar, Bitkiler ve Sağlık – Fitoterapi, Sidaş, 2010
5. Mehmet bin Ali, Terceme-i Ceddide fil-Havâssi’i-Müfrede (1102/1690) – Tercüme Bülent Özaltay Abdullah Köşe, Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği, 2006